Zo sla je zelfopgewekte zonnestroom op: mogelijkheden

[Maarten]

Opslag van stroom uit zonnepanelen wordt een steeds belangrijker thema. Maar wat zijn hiervoor de mogelijkheden? Lees wat momenteel de belangrijkste manieren zijn om zonne-energie op te slaan en of deze zin hebben.

Waarom energieopslag steeds belangrijker wordt
Met zonnepanelen wek je jouw eigen groene stroom op. Dat gebeurt vooral overdag, omdat dan de zon schijnt. Maar de meeste mensen verbruiken vooral 's ochtends of 's avonds elektriciteit. De stroom die je zelf niet gebruikt, lever je terug aan het net. Bij steeds meer energieleveranciers moet je hiervoor een terugleverheffing betalen. Hoe fijn zou het dan ook zijn als je jouw zonne-energie kunt opslaan om deze op een later moment te gebruiken? Dat wordt helemaal zo als de salderingsregeling in 2027 verdwijnt. Je mag dan de stroom die je teruglevert niet meer aftrekken van de stroom die je afneemt van je energieleverancier. Het zou ook goed zijn voor het milieu als je jouw duurzame stroom kunt bewaren voor momenten dat de zon niet schijnt. Nu gebruik je dan regelmatig alsnog energie uit fossiele brandstoffen. Meer dan genoeg redenen dus waarom opslag van zonnestroom steeds belangrijker wordt. Niet voor niets ontwikkelen bedrijven en wetenschappers hier verschillende technieken voor. Veel hiervan staan alleen nog in de kinderschoenen of hebben behoorlijke haken en ogen. Dit zijn de belangrijkste technieken:

Thuisbatterij
Een thuisbatterij of thuisaccu is een apparaat dat je los in of bij je woning plaatst. Je slaat er opgewekte zonne-energie mee op en zodat je deze op een later moment kunt gebruiken. Met een thuisaccu kun je het eigen verbruik van je zonnepanelen verhogen van zo'n 30% naar 60%. Let op: met een thuisbatterij kun je jouw groene stroom hooguit een paar dagen bewaren. Je kunt dus geen stroom opslaan in de zomer en bewaren voor de winter. Al met al klinkt deze techniek als een mooie oplossing, maar helaas zijn thuisbatterijen momenteel nog erg duur en daardoor financieel niet rendabel. Ook is hun opslagcapaciteit beperkt. Deze ligt meestal rond de 5-12 kWh. Kans is groot dat je panelen op zonnige dagen meer opwekken.

Elektrische auto als thuisbatterij
Stroom opslaan kan natuurlijk ook in een elektrische auto. Daarin zit immers ook een batterij. Als je stroom opwekt met je zonnepanelen en bewaart in je auto, kun je later gratis rijden. Voordeel is ook dat de batterij van een elektrische auto veel groter is dan een thuisbatterij. Een elektrische auto heeft een grote accu met een vermogen van zo’n 50 tot 100 kilowattuur (kWh). Er bestaan ook elektrische auto's die niet alleen stroom kunnen opslaan, maar ook kunnen terugleveren aan het net. Dit noem je bidirectioneel laden, de auto heeft dan een zogenoemde Vehicle to Home of V2H-functie. Momenteel hebben nog maar een paar modellen dit. Bijvoorbeeld de Kia EV6 en de Hyundai Ioniq 5. De verwachting is wel dat dit er steeds meer worden.

Ben je bang dat je jouw auto 's ochtends niet meer kan gebruiken omdat de stroom dan op is? Dat is nergens voor nodig. Een huishoudens verbruikt gemiddeld zo'n 7 kWh per dag, veel minder dan dat er in de accu van je elektrische auto kan. Voor bidirectionaal laden heb je wel een slim aangestuurde laadpaal nodig. Bovendien heeft het vaker opladen en ontladen van de accu effect op de levensduur van de batterij van je auto.

Energie opslaan in boiler met warm water
Boilervat warmtepomp. Hierin wordt het warme kraanwater opgeslagen.
Een andere manier om zonne-energie op te slaan is door de opgewekte elektriciteit om te zetten in warmte. Hiervoor heb je een boilervat nodig. In zo’n boilervat wordt je kraanwater verwarmd en vervolgens bewaard. Belangrijk is dat de boiler slim wordt aangestuurd, zodat deze het water verwarmt wanneer jouw zonnepanelen stroom opwekken. Je hebt twee opties om jouw overtollige zonne-energie op deze manier op te slaan:

- Een zonnestroomboiler. Dit is een losse elektrische boiler die werkt op stroom van je zonnepanelen. Wekken je zonnepanelen onvoldoende energie op voor de verwarming van je kraanwater? Dan doet je cv-ketel de rest.
- Een volledig elektrische warmtepomp. Naast je woning verwarmt deze ook je kraanwater. Dit gebeurt in een boilervat. Soms kun je zo’n warmtepomp slim aansturen zodat deze zoveel mogelijk gebruikmaakt van je eigen zonne-energie. Helaas is dit nog niet altijd mogelijk of heel gemakkelijk te regelen. Vraag je installateur naar de mogelijkheden.
Kort gezegd is een elektrische boiler een makkelijke en relatief goedkope oplossing om meer zonnestroom zelf te gebruiken. Een volledig elektrische warmtepomp neem je als je jouw hele woning wilt verduurzamen en van het gas af wilt.

Buurtbatterij
Met een buurtbatterij wordt elektriciteitsopslag op gemeenschappelijk niveau geregeld. Meerdere huishoudens zijn gekoppeld aan de batterij. Zij leveren elektriciteit aan de batterij en krijgen die ook weer terug. De buurtaccu staat bijvoorbeeld in een container. Een buurtbatterij maakt het mogelijk om de opgewekte energie zo efficiënt mogelijk over verschillende huishoudens te verdelen. Desondanks is ook de buurtaccu momenteel nog niet rendabel, blijkt uit onderzoek van CE Delft. Daarnaast is het natuurlijk behoorlijk ingewikkeld om zoiets te realiseren. Dat is misschien ook wel de reden dat ze nog niet gangbaar zijn, al worden er wel diverse pilots mee uitgevoerd. Vaak gebeurt dit bij nieuwbouwprojecten of door energiecoöperaties, dat zijn groepen burgers die zich samen bezighouden met de opwek van hernieuwbare energie.

Nog effectiever: stroom zonnepanelen direct zelf gebruiken
Zoals je ziet, zitten er nog behoorlijk wat haken en ogen aan het opslaan van de stroom die je zonnepanelen opwekken. Wil jij toch meer stroom van je zonnepanelen zelf gebruiken? Bijvoorbeeld om een terugleverheffing te vermijden of vanwege de positieve milieu-impact? Daar zijn gelukkig ook andere manieren voor. De effectiefste en eenvoudigste is om je elektriciteitsverbruik af te stemmen of de opwek van je zonnepanelen. Met andere woorden: zet elektrische apparaten zoals je wasmachine, vaatwasser of droger aan wanneer jouw panelen stroom opwekken. Dan gebruik je hiervoor jouw eigen stroom.

(bron: eigenhuis.nl, juli 2025)

[Sunshine55]

Interessant overzicht! Je legt de opties helder uit en ik denk dat veel mensen er wat aan hebben. Toch zijn er een paar punten waar de situatie inmiddels iets veranderd is of die je nog zou kunnen aanvullen.

Thuisbatterijen: Klopt dat ze nog steeds een flinke investering zijn, maar de prijzen dalen snel. Met de salderingsregeling die op 1 januari 2027 stopt, wordt eigen verbruik financieel veel aantrekkelijker. Bovendien hebben sommige gemeenten en provincies nu subsidie- of leningregelingen, waardoor de terugverdientijd korter kan worden.

Elektrische auto als opslag: Bidirectioneel laden zit echt in de lift. Inmiddels zijn er meer modellen dan alleen de Kia EV6 en Hyundai Ioniq 5, en fabrikanten kondigen massaal V2H-ondersteuning aan. Ook zie je steeds meer slimme laadpalen die zonder veel gedoe dit proces kunnen sturen.

Warm water opslag: Helemaal eens dat een boiler of warmtepomp slim is als je veel zonnestroom hebt. Met de huidige energieprijzen kan het verwarmen van water overdag met zonne-energie financieel aantrekkelijker zijn dan terugleveren, zeker vanaf 2027.

Buurtbatterijen: Klopt dat ze nog zeldzaam zijn, maar door de netcongestieproblemen die steeds groter worden, zie je dat netbeheerders en coöperaties deze optie vaker verkennen. Rendement is misschien nog mager, maar de maatschappelijke waarde wordt wel steeds groter.

Direct verbruiken blijft inderdaad de meest laagdrempelige manier. Ik merk zelf dat apparaten plannen via een slimme stekker of domotica veel uitmaakt.

Kortom: goed stuk, maar met het einde van de salderingsregeling in zicht en de snelle technische ontwikkelingen wordt opslag steeds interessanter. Het beeld dat opslag “nog niet rendabel” is, begint langzaamaan te kantelen – afhankelijk van je situatie kan het nu al uit.